Voor de industrialisatie leefden we veel meer in verbinding met de natuur. Tijdens de lange, warme zomerdagen werkten we op het land, gevoed door de energie van de zon. In de donkere winters werden we later wakker, gingen we eerder naar bed en namen we meer rust. Net als de natuur bewegen en veranderen we constant, al gaat dat langzaam.
Onze energieniveaus, productiviteit en enthousiasme om deel te nemen aan de wereld zijn geen constante; ze ebben en vloeien. Toch eist het moderne leven dat we altijd ‘aan’ staan: doorgaan, presteren en volhouden. Burn-out en stress worden vaak zelfs gevierd en gevalideerd. Maar deze voortdurende druk zien we niet in de natuur – blijft de zon het hele jaar hoog aan de hemel branden zonder ooit onder te gaan? Bedekt de sneeuw het land eeuwig, alsof de Witte Heks uit Narnia nooit werd verslagen?
Nee. Seizoenen veranderen. De aarde beweegt. Oceanen duwen en trekken. De maan groeit en slinkt. Wat als ook wij mochten luisteren naar ons eigen ritme?
Een manier om opnieuw contact te maken met deze natuurlijke patronen is door ons circadiaanse ritme te resetten. Alle (of de meeste) levensvormen op aarde hebben een eigen circadiaans ritme – een innerlijke klok die allerlei biologische processen reguleert in periodes van ongeveer 24 uur. Deze systemen komen voor bij mensen, dieren en zelfs micro-organismen en worden sterk beïnvloed door licht en donker. Het bekendste voorbeeld hiervan is waarschijnlijk de slaap-waakcyclus.
Nu we langzaam het nieuwe jaar ingaan, zijn hier 4 manieren om meer in harmonie te komen met dit mysterieuze ritme.
1. Licht
Natuurlijk licht verandert gedurende de dag. Wanneer je wakker wordt, is het goed om jezelf te omringen met fel licht – zoals het sterke schijnsel van een zonsopgang. Probeer zoveel mogelijk natuurlijk licht op te nemen, bijvoorbeeld door ’s ochtends een wandeling te maken, buiten van je koffie te genieten of bij een raam te zitten om de zonnestralen op te vangen. Als dat niet lukt, kunnen felle kunstmatige lichten in huis je helpen om wakker en energiek te blijven in de ochtend.
Tijdens de wintermaanden, wanneer je in het donker wakker wordt, kan het helpen om de gang van de zon na te bootsen. Gebruik ’s ochtends gedimd of zacht licht in huis totdat de zon opkomt. Je kunt een kaars aansteken of een paar zachte lampen gebruiken om rustig aan het donker te ontsnappen.
In de middag kan blauw licht je helpen om je gemotiveerd en energiek te voelen. Kunstmatig blauw licht lijkt op de zonnestralen overdag en kan je alertheid en humeur verbeteren. Te veel blauw licht kan echter je slaap verstoren. Het remt de productie van melatonine, het hormoon dat ons helpt slaperig te worden. Het blauwe licht van schermen kan daarom problematisch zijn. Beperk schermtijd voor het slapengaan en gebruik filters die dit type licht verminderen.
’s Avonds kun je warmere tinten zoals geel, amber of rood licht gebruiken, die de dalende kleuren van de zon nabootsen. Dit kun je doen met lampen met verschillende kleurtinten, sfeervolle lichtjes of kaarsen. Door je huis geleidelijk donkerder te maken, kun je je hopelijk slaperiger voelen en makkelijker in slaap vallen.
2. Natuur
Een manier om weer in het ritme van de zon te komen, is door te gaan kamperen. Midden in de natuur, met modderige laarzen en een mok thee onder een sterrenhemel, voel je je al snel meer verbonden met de aarde. Hoor je het oehoeën van uilen in de nacht, het ochtendgezang van merels en roodborstjes, of het zachte getrippel van vossen en herten buiten je tent? Tijd doorbrengen met andere levende wezens kan ons fysiek, mentaal en spiritueel resetten – en ons aanmoedigen om met de zon wakker te worden en met de maan te slapen.
Je hoeft echter niet per se te kamperen. Elke tijd in de natuur kan je circadiaanse ritme ondersteunen en je angst verminderen. Geluksstoffen zoals dopamine en serotonine worden verhoogd door buiten te zijn. Zelfs een mindful wandeling van 10 minuten kan wonderen doen.
De Japanse praktijk van ‘bosbaden’ (shinrin-yoku) kan je helpen om je met Moeder Natuur te verbinden en meer rust te vinden. Het idee is om te vertragen tussen de bomen, je zintuigen te gebruiken en de stressreactie van je lichaam te verminderen. Let op de kleine, krachtige momenten in de natuur – het glinsteren van dauw op gras, de miniatuurvoetafdrukken van een vogel, of het zachte mos dat zich nestelt in de schors van een eik. Door dit te doen, kun je helemaal in het moment opgaan.
Veel mensen geloven ook dat bomen spirituele wezens zijn, met een diepe wijsheid die wortelt in de aarde. Tussen de bomen zijn kan een helende werking hebben op zorgen en angsten.
3. Beweging
De beste tijd voor intensieve beweging – om je circadiaanse ritme te ondersteunen – is waarschijnlijk in de ochtend of vroege middag. Dit is vaak het moment waarop je energie het hoogst is (net zoals de zon!). Later op de dag kunnen lichtere vormen van beweging, zoals stretchen, yoga of een rustige wandeling, helpen om te ontspannen zonder jezelf te veel op te peppen voor het slapengaan.
4. Slaap
Probeer, indien mogelijk, vaste tijden aan te houden voor naar bed gaan en opstaan. Dit kan je lichaam helpen in een natuurlijke cadans te komen. Leg je telefoon een uur voor het slapengaan weg, of laat hem in een andere kamer liggen en gebruik een ouderwetse wekker. Wissel je avondkoffie in voor een kruidenthee of warme plantaardige melk met een snufje kaneel.
Ontspanningstechnieken kunnen je ook helpen. Zet bijvoorbeeld een timer op 5 minuten, ga comfortabel zitten (misschien op een kussen) en adem rustig in en uit. Wanneer er een gedachte opkomt, laat die dan voorbijgaan alsof het een blaadje op een stromende rivier is, en focus opnieuw op je ademhaling.
In plaats van je telefoon, kun je een boek of notitieboekje naast je bed leggen. Zo bereik je die ’s nachts of ’s ochtends in plaats van je scherm. Om het opstaan aangenamer te maken, kun je een kort ritueel creëren dat je vreugde brengt, zoals: een paar minuten lezen, een dankbaarheidslijstje maken, koffie zetten in je favoriete mok, een kaars aansteken of dansen op je favoriete liedje.
In de winter kan het moeilijk zijn om balans en positiviteit te vinden te midden van de donkere ochtenden en koude avonden. Maar nu de winterzonnewende voorbij is, winnen we met elke dag een beetje meer licht. Net zoals het leven onder de bevroren grond blijft bruisen en in de lente tot bloei komt, zullen wij ook weer opbloeien. Voor nu kan het afstemmen op je circadiaanse ritme deze maanden wat zachter maken.
Schrijver: Nina Copleston – Old Green
Dit artikel verscheen eerder in het Engels op de website van The Slow Living Guide, het Engelse zusje van Slow & Zo. Old Green is een duurzaam woonmerk dat zich richt op het creëren van een knusse woning en daarbij een gevoel van duurzaamheid te inspireren boven wegwerpcultuur.
Wil je regelmatig inspiratie ontvangen van Slow & Zo?
Meld je dan aan voor onze maandelijkse inspiratiemail.
